การนวดไทย หรือ นวดแผนโบราณ เป็นการนวดชนิดหนึ่งในแบบไทย ซึ่งเป็นศาสตร์บำบัดและรักษาโรคแขนงหนึ่งของการแพทย์แผนไทยโดยมีหลักฐานว่านวดแผนไทยนั้นมีประวัติมาจากประเทศอินเดีย และมีการนำเข้ามาในประเทศไทย จากนั้นได้ถูกพัฒนาและปรับปรุงแก้ไขให้เข้ากันกับวัฒนธรรมของสังคมไทย จนเป็นรูปแบบแผนที่เป็นมาตรฐานของไทยและส่งทอดมาจนถึงปัจจุบัน
การนวดไทยแบ่งเป็น 2 สาย คือ
การนวดแบบราชสำนัก คือการนวดที่มีต้นกำเนิดมาจากการนวดให้ผู้มียศศักดิ์ในวัง จึงเน้นการใช้นิ้วมือและมือเท่านั้น และท่วงท่าที่ใช้ในการนวดมีความสุภาพเรียบร้อย ผู้ที่ทำการนวด จะมียศตำแหน่งในวัง และถูกเรียกว่าหมอหลวง
การนวดแบบเชลยศักดิ์ เป็นการนวดที่มีต้นกำเนิดมาจากชาวบ้าน จึงไม่มีข้อกำหนดใดๆ มาก และมีทั้งการใช้อวัยวะอื่นๆ เช่น เข่า ศอก เท้า เพื่อช่วยทุ่นแรงในการนวดร่วมด้วย
ต่อมาในสมัยอยุธยา การนวด ถูกจัดเป็นแพทย์เฉพาะทางแขนงหนึ่ง คือ กรมหมอนวด มียศตำแหน่งและมีการเลื่อนยศด้วย
วิธีการนวดแผนไทย
การนวดแผนไทย มีลักษณะการนวดหลายประเภท ได้แก่
1. การกดเป็นการนวดโดยใช้นิ้วหัวแม่มือฝ่ามือกดเป็นวงกลม และกดเส้นพลังงานและ ใช้น้ำหนักตัวกด เพื่อทำการยืดเส้น ทำให้หลอดเลือดขยาย การไหลเวียนของเลือด ระบบประสาร การทำงานของอวัยวะต่างๆดีขึ้น
2. การบีบเป็นการใช้น้ำหนัก บีบกล้ามเนื้อให้เต็มฝ่ามือเข้าหากันเป็นการเพิ่มการหมุนเวียนของเลือด ผ่อนคลายกล้ามเนื้อ
3. การทุบตบสับใช้มือและกำปั้นทุบกล้ามเนื้อเบาๆเป็นการผ่อนคลายการตึงของกล้ามเนื้อและให้เลือดหมุนเวียนดีขึ้นและเป็นการช่วยขจัดของเสียออกจาก ร่างกาย
4. การคลึงเป็นการใช้น้ำหนักกดคลึงบริเวณกล้ามเนื้อซึ่งใช้แรงมากกว่าการใช้ข้อศอก
5. การถูโดยใช้น้ำหนักนวดถูวนไปมาเป็นวงกลม เพื่อผ่อนคลายอาการปวดเมื่อยเฉพาะจุด หรือตามข้อต่อต่างๆ
6. การหมุนโดยการออกแรงหมุนข้อต่อกระดูกวนเป็นวงกลม ช่วยให้การเคลื่อนไหวของข้อต่อทำงานดีขึ้น
7. การกลิ้งเป็นการใช้ข้อศอกและแขนท่อนล่าง กดแรงๆในกล้ามเนื้อมัดใหญ่ๆ เช่นต้นขา
8. การสั่นเขย่าใช้มือเขย่าขาหรือแขนของผู้ถูกนวด ช่วยในการหมุนเวียนของเลือดและผ่อนคลายกล้ามเนื้อ
9. การบิดลักษณะคล้ายการหมุน แต่เป็นการออกแรงบิดกล้ามเนื้อกับข้อต่อให้ ยืดขยายออกไปในแนวทแยงเพื่อยืดกล้ามเนื้อ
10. การลั่นข้อต่อเป็นการออกแรงยืดข้อต่อให้เกิดเสียงดังลั่น ทำให้การเคลื่อนไหวของข้อต่อทำงานดีขึ้น
11. การยืดดัดตัวโดยใช้ฝ่าเท้า เป็นการออกแรงยืดกล้ามเนื้อข้อต่อให้ยืดขยายออกไปทางยาว ช่วยให้กล้ามเนื้อ เส้นเอ็นยืดคลายตัว
12. การหยุดการไหลเวียนของเลือดใช้ฝ่ามือกดที่จุดชีพจรเพื่อหยุดการไหลเวียนของเลือดชั่วขณะ โดยกดไว้ประมาณครึ่่งถึง1นาทีแล้วค่อยๆปล่อยช้าๆ เพื่อให้เลือดหมุนเวียนดีขื้น
การนวดแผนไทย มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน ควรแก่การอนุรักษ์สืบทอดให้คงอยู่กับศาสตร์ของการบำบัดอย่างไทยๆ สืบไป
ผู้สูงวัย เป็นผู้ที่สั่งสมประสบการณ์การใช้ชีวิตมาอย่างยาวนาน ลองผิดลองถูกมาหลายอาชีพ หลากหลายการดำเนิ
การตรวจสุขภาพประจำปี หลายท่านอาจละเลย และคิดว่าไม่ได้มีความสำคัญอะไร แต่แท้จริงแล้
ในช่วงวัยสูงอายุ เป็นช่วงที่มีเวลามากที่สุด เพราะไม่ต้องทำงานใดๆ และอาจต้องการใช้ชีวิตในบั้นปลายไปกับ
การดูแลผู้สูงอายุนั้น เป็นสิ่งที่มีความละเอียดอ่อน และต้องใช้ความเข้าใจเป็นอย่างม
การนวดไทย หรือ นวดแผนโบราณ เป็นการนวดชนิดหนึ่งในแบบไทย ซึ่งเป็นศาสตร์บำบัดและรักษาโรคแขนงหนึ่งขอ
